Als je je energierekening wilt verlagen, je zelfvoorzienend wilt maken en wilt bijdragen aan duurzaamheid, dan is een doe-het-zelf systeem voor energieopslag een aantrekkelijke optie. Met deze systemen kunnen huiseigenaren overtollige energie die is opgewekt door zonnepanelen of van het elektriciteitsnet opslaan voor later gebruik, waardoor ze minder afhankelijk zijn van nutsbedrijven en energiezuiniger werken.
Maar thuis een energieopslagsysteem bouwen is niet zo eenvoudig als een batterij kopen en deze zelf installeren. Er zijn verschillende technische, financiële en veiligheidsoverwegingen waar je rekening mee moet houden voordat je aan een doe-het-zelf-installatie begint.
In dit artikel bespreken we wat je moet weten voordat je je eigen energieopslagsysteem opzet, geven we praktisch advies over hoe je het veilig kunt doen en geven we voorbeelden van hoe andere huiseigenaren met succes hun eigen oplossingen voor energieopslag hebben geïmplementeerd.
Wat is een doe-het-zelf energieopslagsysteem?
Een doe-het-zelf energieopslagsysteem is een systeem waarmee huiseigenaren overtollige elektriciteit kunnen opslaan die is opgewekt door zonnepanelen of door het elektriciteitsnet. Deze opgeslagen energie kan dan worden gebruikt wanneer de vraag naar energie groot is, wanneer de zon niet schijnt of tijdens stroomuitval.
Deze systemen bestaan meestal uit batterijen, een omvormer om de elektriciteit om te zetten en soms een laadregelaar om het laad- en ontlaadproces te beheren. Een doe-het-zelf-aanpak betekent dat je de installatie zelf uitvoert, de materialen en onderdelen aanschaft en ze monteert.
Een typisch doe-het-zelf energieopslagsysteem kan bestaan uit:
- Zonnepanelen (als je je eigen energie opwekt)
- Batterijen (meestal deep-cycle batterijen, zoals loodzuur of lithium-ion)
- Omvormer (om gelijkstroom van de accu’s om te zetten in wisselstroom voor je huis)
- Laadregelaar (om accu’s te beschermen tegen overladen of diep ontladen)
- Bedrading en bevestigingsmateriaal
Deze systemen kunnen worden gebruikt in combinatie met een netgekoppelde opstelling of als standalone systeem voor woningen die niet aan het elektriciteitsnet zijn gekoppeld.
Voordelen van een doe-het-zelf energieopslagsysteem
Voordat je aan een doe-het-zelf energieopslagproject begint, is het belangrijk om de voordelen te begrijpen. Hier zijn verschillende voordelen die veel huiseigenaren ervaren bij het installeren van hun eigen energieopslagsysteem:
Kostenbesparingen
Je eigen systeem bouwen kan de installatiekosten aanzienlijk verlagen. Met een doe-het-zelf energieopslagsysteem bespaar je de arbeidskosten en dure professionele kosten die komen kijken bij een volledige zonne-installatie. Bovendien heb je de flexibiliteit om de componenten te kiezen die je wilt, waardoor je vaak kunt shoppen voor de beste aanbiedingen of tweedehands apparatuur.
Hoewel de initiële investering nog steeds aanzienlijk kan zijn, kun je op lange termijn besparingen verwachten door:
- Lagere elektriciteitsrekeningen: Je gebruikt opgeslagen energie in plaats van energie van het elektriciteitsnet te kopen.
- Vermijden van piektarieven: Het opslaan van energie tijdens daluren en het gebruik ervan tijdens piekuren (wanneer de tarieven het hoogst zijn) kan nog meer besparingen opleveren.
Energieonafhankelijkheid
Met een doe-het-zelf energieopslagsysteem kun je je afhankelijkheid van het elektriciteitsnet verminderen. Als je zonnepanelen bijvoorbeeld meer stroom opwekken dan je nodig hebt, kun je het overschot opslaan en ’s nachts of op een bewolkte dag gebruiken. Als je in een gebied woont waar de stroom vaak uitvalt, kan dit systeem als back-up dienen, zodat je betrouwbare toegang hebt tot elektriciteit wanneer je die het hardst nodig hebt.
Duurzaamheid
Het installeren van een doe-het-zelf systeem voor energieopslag helpt je om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen, waardoor je huis duurzamer wordt. Door hernieuwbare energiebronnen zoals zonne-energie te gebruiken en overtollige energie op te slaan, draag je bij aan een schoner milieu.
Leerervaring
Het bouwen van een doe-het-zelf energieopslagsysteem is een leermoment. Voor degenen die geïnteresseerd zijn in hernieuwbare energie, geeft het werken aan zo’n project waardevolle praktijkervaring met zonne-energie, batterijen en elektrische systemen.
Soorten energieopslagsystemen
Er zijn verschillende soorten energieopslagsystemen die je zelf kunt bouwen. Elk type heeft zijn eigen voordelen en uitdagingen. Hieronder staan enkele veelgebruikte systemen die door doe-het-zelvers worden gebruikt:
Loodzuur-batterij opslagsystemen
Loodzuuraccu’s zijn een van de oudste en meest betaalbare accutypen voor zelfbouwsystemen voor energieopslag. Ze zijn overal verkrijgbaar en worden gebruikt in zowel auto- als off-grid zonne-energietoepassingen. Loodzuuraccu’s zijn relatief eenvoudig op te zetten en kunnen een grote hoeveelheid energie opslaan.
Er zijn echter enkele beperkingen:
- Kortere levensduur: Loodzuuraccu’s gaan meestal zo’n 5-7 jaar mee, vergeleken met 10-15 jaar voor nieuwere technologieën zoals lithium-ion.
- Lagere efficiëntie: Loodzuuraccu’s zijn minder efficiënt en kunnen energie verliezen tijdens laad- en ontlaadcycli.
Ondanks deze nadelen zijn loodaccu’s nog steeds populair in doe-het-zelf projecten voor energieopslag vanwege hun betaalbaarheid.
Lithium-ion accu opslagsystemen
Lithium-ion accu’s worden steeds populairder voor doe-het-zelf energieopslagsystemen vanwege hun hoge efficiëntie, lange levensduur en compacte formaat. Deze accu’s zijn efficiënter dan loodzuuraccu’s en hebben een grotere ontladingsdiepte (DoD), wat betekent dat je een groter deel van hun totale energiecapaciteit kunt gebruiken.
Voorbeelden van lithium-ion-accu’s zijn die in elektrische voertuigen (EV’s) of thuisopslagsystemen zoals de Tesla Powerwall. Voor doe-het-zelvers is het hergebruiken van gebruikte EV-batterijen een manier om geld te besparen en toch te profiteren van de hoge prestaties van lithium-ion-technologie.
Lithium-ion-accu’s zijn echter duurder en vereisen gespecialiseerde kennis voor de installatie, vooral bij het bedraden van het systeem en het waarborgen van veiligheidsmaatregelen.
Flow accu opslagsystemen
Flow accu’s gebruiken twee vloeibare elektrolyten gescheiden door een membraan, waardoor ze een langere levensduur hebben en beter schaalbaar zijn. Hoewel flowaccu’s niet vaak worden gebruikt in doe-het-zelftoepassingen, maken hun unieke voordelen, zoals langere cycli en minder degradatie na verloop van tijd, ze tot een aantrekkelijke optie voor grootschalige of off-grid systemen.
Flow-accu’s zijn echter vaak complexer en duurder dan loodzuur- of lithium-ion-accu’s en vereisen veel onderhoud. Daarom zijn ze minder geschikt voor doe-het-zelvers, tenzij je een gevorderd begrip hebt van elektrische systemen en over de nodige middelen beschikt.
Hybride opslagsystemen
Een hybride opslagsysteem combineert zowel zonnepanelen als een batterijopslagsysteem in één oplossing. Dit is perfect voor huiseigenaren die hun energieproductie en -opslag willen maximaliseren. In dit systeem kan overtollige energie van zonnepanelen worden opgeslagen in accu’s, terwijl de energie alleen van het elektriciteitsnet wordt afgenomen wanneer dat nodig is.
Doe-het-zelvers gebruiken vaak kant-en-klare componenten zoals laadregelaars voor zonne-energie, omvormers en accubanken om deze systemen te maken. Hybride systemen zijn kosteneffectief en efficiënt, maar vereisen wel kennis van zowel zonne-installatie als batterijbeheer.
Hoe bouw je je eigen energieopslagsysteem
Als je geïnteresseerd bent in het bouwen van een doe-het-zelf energieopslagsysteem, is hier een stap-voor-stap handleiding om je op weg te helpen:
Beoordeel je energiebehoeften
- Begin met berekenen hoeveel energie je huis gemiddeld per dag gebruikt. Tools zoals de EnergyHub of SolarEdge monitoringsystemen kunnen je helpen om je elektriciteitsverbruik bij te houden. Houd rekening met piekverbruik (zoals ’s avonds of in het weekend) om te bepalen hoeveel opgeslagen energie u nodig hebt.
Selecteer uw accutype
- Kies tussen loodzuur, lithium-ion of andere accutypen op basis van uw budget, energiebehoeften en voorkeuren. Als je op zoek bent naar kosteneffectiviteit en installatiegemak, dan is loodzuur de beste optie. Als je op zoek bent naar langdurige prestaties, is lithium-ion een efficiëntere keuze.
Kies een omvormer
- De omvormer is cruciaal voor het omzetten van gelijkstroom van de accu naar wisselstroom die in je huis wordt gebruikt. Afhankelijk van de accu die je kiest, heb je een omvormer nodig die compatibel is met je installatie. Hybride omvormers kunnen de functies van zowel zonne-energie als accuopslag combineren, zodat je zowel de energieproductie als de opslag naadloos kunt beheren.
De batterij en bedrading installeren
- Zorg er bij het installeren van de accu voor dat deze zich in een veilige, droge en goed geventileerde ruimte bevindt. Voor loodaccu’s is dit vooral belangrijk om de opbouw van schadelijke gassen te voorkomen. De juiste bedrading is essentieel voor de veiligheid en het is belangrijk om de elektrische voorschriften te volgen.
Aansluiten op je zonnepanelen (indien van toepassing)
- Als je al zonnepanelen hebt geïnstalleerd, sluit ze dan aan op je accuopslagsysteem via een laadregelaar. Dit zorgt ervoor dat uw accu’s overdag worden opgeladen wanneer de zonne-energieopwekking het grootst is.
De laadregelaar instellen
- De laadregelaar wordt gebruikt om te voorkomen dat de accu te veel wordt opgeladen of ontladen, zodat zowel uw accu’s als het elektrische systeem van uw huis worden beschermd. Het is essentieel om de laadregelaar te programmeren volgens de specificaties van uw accu.
Uw systeem bewaken en onderhouden
- Zorg er na de installatie voor dat u de prestaties van uw systeem controleert. Veel moderne systemen zijn voorzien van bewakingshulpmiddelen waarmee u de laadstatus van uw accu’s en andere systeemgegevens kunt controleren. Onderhoud bestaat meestal uit het controleren van de gezondheid van de accu’s, het reinigen van onderdelen en het controleren van de juiste bedrading.
Voorbeeld uit de praktijk: Zelfbouwsysteem voor zonne-energie en energieopslag van een huiseigenaar
Een huiseigenaar in een zonnig gebied besloot om minder afhankelijk te worden van elektriciteit van het elektriciteitsnet en bouwde een doe-het-zelf energieopslagsysteem in combinatie met zonnepanelen. Na onderzoek en berekening van hun energiebehoeften kozen ze voor lithium-ion batterijen en een hybride omvormer.
De huiseigenaar installeerde zonnepanelen op het dak en genereerde voldoende energie om overdag in de meeste behoeften van het huis te voorzien. In de garage werd een doe-het-zelf batterijopslagsysteem opgezet. Met behulp van een hergebruikt EV-batterijpak sloot de huiseigenaar het aan op een hybride omvormer, waardoor overtollige zonne-energie overdag kon worden opgeslagen.
Nu gebruikt de huiseigenaar de opgeslagen energie ’s avonds, waardoor hij minder afhankelijk is van het elektriciteitsnet en geld bespaart op elektriciteit. Als het elektriciteitsnet ooit uitvalt, fungeert hun energieopslagsysteem als back-up, zodat het huis van stroom blijft voorzien.
Is een doe-het-zelf energieopslagsysteem iets voor jou?
Je eigen energieopslagsysteem bouwen is een geweldige manier om controle te krijgen over je energieverbruik, geld te besparen en meer zelfvoorzienend te worden. Hoewel het ontmoedigend kan lijken, kan een doe-het-zelf energieopslagsysteem met de juiste kennis, gereedschappen en middelen een ongelooflijk lonend project zijn dat zowel je portemonnee als het milieu ten goede komt.
Voordat je begint, moet je zorgvuldig overwegen wat je energiebehoefte is, welke onderdelen je nodig hebt en in hoeverre je vertrouwd bent met elektrische installaties. Als je twijfelt over bepaalde stappen of veiligheidsaspecten, is het altijd verstandig om een professional te raadplegen. Of je nu kiest voor een eenvoudig loodzuursysteem of een meer geavanceerde lithium-ioninstallatie, zelf energie opslaan is een haalbare en waardevolle oplossing voor huiseigenaren die hun huis duurzamer en energiezuiniger willen maken.
